به گزارش ایران پژواک، دکتر حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد:

ما در وزارت امور خارجه از سدسازی ترکیه بر روی آب‌ های مرزی قانع نیستیم و با صدای بلند اعلام می‌کنیم که این اقدام ترکیه برای ما قابل قبول نیست و با آن مخالفیم

وی خواستار همصدایی دولت و مجلس ایران و همراهی دولت عراق در این زمینه شد.

این در حالیست که امروز سخنگوی وزارت امور خارجه ی ایران موضوع سد سازی ترکیه بر بالادست دجله و فرات را به دانشمندان سپرد و گفت:

باید علم را به دانشمندان بسپاریم و تلاش کنیم که به همدیگر کمک کنیم که مشکلات مشترکمان را حل کنیم. ما استقبال ترکیه از همکاری را به فال نیک می گیریم و باید تلاش کنیم قدم اجرایی برای منطقه برداریم و تلاش کنیم مشکل ریزگردها را مرتفع کنیم.

ترکیه طی روز های گذشته ادعای ایران مبنی بر تاثیر سدسازی ترکیه بر گرد و غبار در منطقه را از لحاظ علمی بی پایه دانسته و طوفان ها را ناشی از صحرای آفریقا و بیابان های خاورمیانه عنوان کرد همچنین این کشور برای هرگونه همکاری منطقی و علمی با ایران اعلام آمادگی کرده.

ترکیه در طول سی سال گذشته سدهای کوچک و بزرگی را تحت عنوان پروژۀ آناتولی جنوب شرق" (یا مخفف ترکی آن گاپ) بر روی رودخانه های دجله و فرات احداث کرده.

این مجموعه شامل ۲۲ سد و ۱۹ طرح آبی ـ برقی است که قرار است ۲۷ میلیارد کیلووات ساعت برق در سال تولید کند.

از سوی دیگر دجله و فرات از کوههای ترکیه سرچشمه می گیرند، در عراق جاری می شوند و پس از الحاق به یکدیگر با تشکیل بخشی از مرز ایران و عراق به نام اروند رود به خلیج فارس وارد می شوند بدین ترتیب هر گونه تغییر در این ۲ رودخانه کشور های ترکیه، عراق، سوریه و جمهوری اسلامی ایران را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد.

آقای دکتر تورج فتحی، معاون دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست جمهوری اسلامی ایران در این زمینه به خبرنگار اسپوتنیک در تهران گفت:

پروژه سد سازی ترکیه پروژه ای بزرگ است و طبیعتا در یک حوضه آبریز نسبتاً گسترده در کشور ترکیه اجرا شده، یکی از بزرگترین سد های آن "ایلیسو" به تنهایی بیشتر از تمام مخازن سدهای ایران ظرفیت ذخیره آب دارد.

تمامی عللی که از جمهوری اسلامی ایران برای ریزگردهای عراق سوریه و پس از آن ایران عنوان میشود کاملاً مطالعاتی بیان شده و به طور قطع یکی از آن علت ها سد سازی ترکیه است.

البته که باید عنوان کرد تمامی علل موضوع ست سازی ترکیه نیست البته که عللی نظیر کانالی که صدام پس از جنگ تحمیلی روی هورالعظیم اجرا کرد و مانع از این شد که حقابه هورالعظیم در اثر طغیان های دجله به آن داده شود نیز تاثیرگذار هستند، این ریز گردها به حدی شدید هستند که علاوه بر استان های غربی فلات مرکزی ایران را نیز تحت تاثیر قرار می دهند اما قطعاً نباید فراموش کرد که بخش مهمی از این ریزگردها متاثر از پروژه سد سازی گاپ است، نمی توان تعیین سهم کرد که هر علت چند درصد در تشکیل ریزگردها تاثیر گذار بوده اما تا زمانی که تمام این علت ها مرتفع نشود موضوع ریزگردها همچنان پابرجا خواهد بود.

وی تاکید کرد که هیچگاه نباید تاثیر پروژه گاپ بر بی آبی عراق سوریه و تشکیل کانون های گرد و غبار در این دو کشور را نادیده گرفت و همچنین افزود:

مهمترین اتفاقی که در این پروژه رخ داد از بین رفتن شرایط طغیان دجله و فرات بود، بر اثر این طغیان ها خور های اطراف دو رودخانه که مناطق پست اطراف آنها است و از قدیم به عنوان بین النهرین یاد می شد از این دو رود آبگیری می کردند، این مناطق به لحاظ تاریخچه زمین شناسی مناطقی مسطح هستند که بر روی یک حوزه رسوبی زمین شناسی قدیمی تشکیل شدند، سنگ ها و رسوبات آنها در اعماق چین خورده و دارای ذخایر نفت و گاز هستند، منطقه بین النهرین از ۶ میلیون سال گذشته تاکنون تحت تاثیر محیط های خور مانند و تالابی که بر اثر آب شیرین دو رودخانه دجله و فرات به وجود می آمده بود.

معاون دفتر آب و خاک سازمان حفاظت از محیط زیست اظهار داشت:

پیش از حمله اعراب به ایران دو رودخانه دجله و فرات با مسیر های جداگانه وارد خلیج فارس می شدند اما از قرن دوم هجری به بعد دو رودخانه بر اثر دلایل ژئومورفولوژیک به یکدیگر پیوسته و به صورت یک رودخانه "اروند رود" وارد خلیج فارس شدند.

بقایای این رودخانه ها از بین رفته اما کماکان خور های اطراف آنها باقی است که اگر در زمان های ترسالی خور های اطراف و مناطق گودال مانند پست پیرامون این دو رودخانه از آب پر نشوند کانون های گرد و غبار تشکیل میشود چرا که با توجه به پر شدن صد هزار ساله این خورها و خالی شدن آنها رسوبات ریز در آنها تشکیل شده که به هم پیوستگی یل ویژگی سنگی ندارند و همچنان رسوبات منفصلی هستند که با جریان های اتمسفر و باد حرکت می کنند.

ما از تمامی کانون‌ های گرد و غبار نمونه برداری کردیم و ویژگی های شیمیایی آنها را نیز میدانیم و از گرد و غبار های وارد شده نیز نمونه برداری کردیم و رابطه این نمونه ها کاملاً مشخص شده، ما کاملاً می دانیم گرد و غبار از کدام کانون ها وارد ایران می‌شوند و حتی چه مسیری را طی می کند بنابراین به هیچ عنوان نمی توان گفت کانون آنها در صحرای آفریقا است، گرد و غبار وارد شده به ایران عمدتاً از دو کشور عراق و سوریه است اما به صورت پراکنده کانون هایی از عربستان و اردن هم داریم که سهم آنها بسیار کمتر از دو کشور عراق و سوریه است.

آقای دکتر تورج فتحی میزان آب خلیج فارس را به دلیل ارتباط با آب های آزاد غیر متاثر از این مسائله دانسته و بیان کرد:

اگرچه مطالعات دقیقی در مسئله مصب رودخانه اروند به خلیج فارس انجام نشده اما شواهد نشان می دهد که کاهش میزان آب اروند رود اثرات اکولوژیک بر خلیج فارس می گذارد.

هنگامی که دبی رودخانه بر اثر سد سازی کاهش پیدا کند همزمان آورد رودخانه ها در پایین دست کاهش پیدا میکند و از سوی دیگر ورودی محیط های آلاینده نظیر کارخانه ها و پتروشیمی های پیرامون رودخانه کاهش پیدا نمیکند در نتیجه در زمان کاهش قابل توجه دبی رودخانه غلظت آلاینده‌ ها افزایش می یابد و به تبع آن شوری آب خلیج فارس نیز بیشتر می شود که تغییرات اکولوژیک را به همراه خواهد داشت.

معاون دفتر آب و خاک سازمان حفاظت از محیط زیست ایران موضوع سدسازی ترکیه به عدم تخصیص حقابه هورالعظیم توسط عراق را کاملاً بی ارتباط عنوان کرد و افزود:

حتی اگر سدسازی باعث کاهش آورد رودخانه دجله شده باشد نمی‌تواند توجیه کننده این باشد که حق آبه هورالعظیم قطع شود چرا که جریان آبی در رودخانه دجله و فرات به طور کامل قطع نشده.

بنابراین نمی‌توان گفت دجله و فرات به واسطه پروژه گاپ به طور کامل خشک شده اند آب در دجله و فرات جریان دارد و میزان حداقلی از آب رها می شود در نتیجه نمی توان گفت هورالعظیم باید بدون حقابه بماند.

متاسفانه هورالعظیم پس از جنگ تحمیلی از سمت سرزمین عراق که سهم بیشتری نیز به لحاظ تالابی از هورالعظیم دارد یعنی تقریبا از دو سوم این تالاب در خاک عراق است و بیشتر حق آبه باید از رودخانه دجله تامی شود مورد بی توجهی واقع شد.

پس از جنگ به واسطه کانال های احداث شده توسط صدام رود های ورودی به هورالعظیم بسته شدند و هیچ تمایلی از سوی عراق وجود نداشت که این رود ها را بازگشایی کنند و ارتباط هیدرولیکی دائمی بین دجله و هورالعظیم اتفاق بیفتد این موضوع باعث شد به جز رودخانه کرخه که ما حق آبه ی آن را برای هور العظیم رها می کنیم هورالعظیم دچار بی توجهی شده.

وی در پایان تاکید کرد:

اختلافات ایجاد شده در حوزه آب های مرزی میان کشور ها موضوعی تازه نیست ممکن است برای ما، عراق، سوریه و ترکیه تازه باشد اما پیشینه ای طولانی در جهان دارد.

اما در نهایت پس از تمام کش و قوس ها در جهان کشور ها به این نقطه مشترک رسیدند که باید از آبهای مرزی بهره‌ برداری منطقی، خردمندانه و با رویکرد حفاظتی انجام شود.

پس از جنگ جهانی دوم شاخص ترین آبزی رودخانه راین ماهی ساردین به هیچ عنوان در آن قابل یافت نبود چرا که فاضلاب های صنعتی به صورت خام و با تصفیه ی ناقص وارد این رودخانه میشدند پس از مدت ها کش و قوس میان کشورهای اروپایی دخیل در رودخانه راین در نهایت نتیجه بر حفاظت زیست محیطی و همکاری منطقی با یکدیگر بر سر این رودخانه شد، اکنون دو دهه است که این رودخانه به حالت طبیعی خود بازگشته و مرتب به لحاظ زیست محیطی مورد پایش قرار می گیرد.

انتهای پیام