به گزارش ایران‌پژواک، دانش‌پژوهان تاریخ نظامی، نبرد کورسک در سال ۱۹۴۳ (۱۳۲۲) را به‌عنوان بزرگترین درگیری نیروهای زرهی در تاریخ می‌شناسند. این نبرد، نقطه عطفی حیاتی در شکست آلمان نازی بود. این نبردی بود که قدرت نیروهای مسلح آلمان را درهم شکست و کارآمدی فزاینده ارتش شوروی و بلوغ ستاد کل آن را نشان داد.
نبرد کورسک نبردی در جبهه شرقی جنگ جهانی دوم میان نیروهای آلمان و شوروی در نزدیک شهر کورسک بین ماه‌های ژوئیه و اوت سال ۱۹۴۳ بود. تهاجم آلمان نام رمز عملیات «سیتادل» را بر خود داشت و به یکی از بزرگترین نبردهای زرهی در طول تاریخ یعنی نبرد «پروخوروفکا»، منجر شد. حدود ۶ هزار تانک در این نبرد حضور داشتند؛ از این رو نبرد کورسک بزرگترین نبرد تانک یا نبرد زرهی در تاریخ جهان به حساب می‌آید.
برای آلمانی‌ها این نبرد نشانگر آخرین تهاجم راهبردی بود که آن‌ها قادر به انجام آن در جبهه شرقی شدند. با نابودی تعداد زیادی از نیروها و تانک‌های آلمانی، شوروی با این پیروزی برای مابقی جنگ ابتکار عمل راهبردی را در دست داشت.
نبرد کورسک در پنجم ژوئیه ۱۹۴۳ (۱۳ تیر ۱۳۲۲) آغاز شد. این نبرد شاهد حمله اولیه آلمان به جنوب مسکو بود که هدف آن بازپس‌گیری ابتکار عمل از دست رفته پس از شکست حماسی آن‌ها در استالینگراد در اوایل ۱۹۴۳ بود.
اما حمله آلمان به سرعت توسط تاکتیک‌های دفاعی نیروهای مسلح شوروی رنگ باخت و به دنبال آن یک ضد حمله روسی انجام شد که دشمن تنزل‌یافته و بادشده‌ای را هرچه بیشتر به سمت غرب راند و راه برلین و شکست را برای رژیم نازی هیتلر باز کرد.
شباهت اوکراین و آلمان در حمله به کورسک
طبق گزارش آسیاتایمز، حالا و در سال ۲۰۲۴، با انجام یک حمله بزرگ مجدد علیه منطقه کورسک در غرب روسیه، مفسران در مورد شباهت این حمله اوکراین با حمله آلمان نازی در سال ۱۹۴۳ و اینکه چگونه این عملیات ممکن است نتیجه جنگ فعلی بین روسیه و اوکراین را شکل دهد می‌اندیشند.
هدف اوکراین از حمله به کورسک، فراتر از فرصت تغییر روایت درگیری و تقویت روحیه نیروهای خود، موضوع گمانه‌زنی‌های بسیاری است.
«هری بنت» تحلیلگر نظامی نشریه آسیا تایمز با ارائه چنین پیشینه‌ای، شروع به تحلیل هدف اوکراین از حمله خود به اوکراین می‌کند و می‌پرسد که آیا هدف کی‌یف تصاحب قلمرو و گرفتن اسیران روس است تا در میز مذاکره قدرت بیشتری داشته باشد یا هدف اوکراین دور کردن نیروهای روس از خطوط مقدم در شرق اوکراین، جایی است که آن‌ها به طور پیوسته در حال پیشروی هستند.
بنت در تحلیل خود نوشت: «هدف آلمان نازی در حمله ۱۹۴۳ خود نیز به اندازه هدف اوکراین مبهم بود.»
او نوشت: «در ظاهر، هدف از بین بردن یک تمرکز قوای عظیم در خطوط مقدم روسی در جبهه شرقی بود که ۱۶۰ مایل از شمال به جنوب می‌رفت. شهر کورسک در مرکز آن، کانونی را برای سر نیزه‌های زرهی آلمانی ایجاد می‌کرد که مانند یک جفت چاقوی جراحی روی این نقطه مهم متمرکز شده بودند.»
تحلیلگر آسیا تایمز افزود: «از طرفی، حمله آلمان، حس دفاعی داشت. نیروهای آلمان در نبرد استالینگراد بیش از ۲۰۰ هزار نیروی خود را از دست داده بودند و در صورت غلبه بر کورسک و کوچکتر کردن حضور نیروهای روس در خطوط مقدم و صاف کردن جبهه نبرد، دفاع بسیار آسان‌تر می‌شد. اما دیگرانی امیدوار بودند با معرفی جدیدترین نسل تانک‌های آلمانی مانند تایگر و پنتر، آلمان بتواند به راه‌های پیروزی بلیتزکریگ بازگردد. در نبرد بلیتزکریگ، آلمان فرانسه را ظرف ۶ هفته شکست داد و ارتش خود را تا حومه‌های مسکو به پیش راند.»
بنت گزارش کرد: «در همین راستا، بسیاری امیدوار بودند که پیروزی در کورسک، نیروهای آلمانی را دوباره به حرکت درآورد و باور به پیروزی نهایی را که به شدت توسط استالینگراد متزلزل شده بود، بازگرداند.»
طرح آلمان برای حمله به کورسک، ۲ عملیات تهاجمی دوقلو را شامل می‌شد؛ یکی در شمال به رهبری ارتش نهم، که به آن دستور داده شد تا به سمت جنوب فشار بیاورد و با ارتش چهار پانزر مرتبط شود، ارتشی که برای ایجاد مسیری به سمت شمال از منطقه بلگورود هدایت می‌شد و نیروهای شوروی را در مرکز تجمع نیروهای روس قطع می کرد.
هیتلر ۷۷۷ هزار سرباز، بیش از ۲۴۰۰ تانک و ۲۰۰۰ هواپیما را به این عملیات اختصاص داد. در این مرحله از جنگ، نیروهای هیتلر در دریای مدیترانه تحت فشار قرار گرفته بوند، از شمال توسط نیروهای هوایی انگلیس و آمریکا آماج حملات سنگین قرار گرفتند، با تهدید حمله از سوی غرب و همچنین در شرق توسط ارتش شوروی سابق تحت فشار قرار گرفتند. بنابراین، منابع تخصیص داده شده به عملیات کورسک، منابعی حیاتی بودند.
به‌عبارت دیگر، کورسک یک قمار بزرگ از سوی هیتلر بود. اما به باور او، قمار بهتر از بن‌بست دفاعی و در نهایت شکست بود.
زمان خریدن آلمان و دفاع روسیه
از زمان طرح ریزی برنامه‌های اولیه برای حمله در ماه مارس، افزایش نیروهای آلمانی چندین ماه طول کشید. روسیه از این زمان برای ایجاد نوعی دفاع در اعماق کورسک استفاده کرد که به یکی از ویژگی‌های ارتش این کشور تبدیل می‌شد. توانمندی دفاعی روسیه در ضدحمله اوکراین در سال ۲۰۲۳ نیز به نمایش گذاشته شد.
مدت‌ها قبل از آماده شدن حمله ۱۹۴۳، فرماندهان ارشد آلمانی متقاعد شده بودند که زمان آن گذشته است. هنگامی که حمله در پنجم ژوئیه (۱۳ تیر) آغاز شد، روس‌ها برای حمله آلمانی‌ها آماده شده بودند.
روسیه آمادگی خود را به یک جاسوس روس مدیون بود. «جان کایرنکراس» که در انگلیس در پارک بلچلی، مرکز رمزشکنی متفقین مستقر بود، رمزگشایی پیام‌های رمزگذاری شده آلمانی را که نقشه حمله آن را نشان می‌داد، به فرماندهان روس خود داد.
پدافند شکل گرفته در اعماق خاک کورسک، به شدت مانع حمله ستون‌های زرهی آلمان شد. در ۱۰ ژوئیه، مشخص بود که پیشروی ارتش آلمان از شمال متوقف شده بود و یک هفته بعد، تلاش‌ها در جنوب به پایان رسید.
در ۱۲ ژوئیه، روس‌ها ضد حمله خود را در شمال آغاز کردند که خط آلمان را مجبور به عقب‌نشینی کرد.
در چهارم اوت، شهر «اورل» در قلب قلمرو تحت کنترل آلمان آزاد شد و تا ۱۸ اوت، ارتش آلمان مواضع دفاعی را در شرق «بریانسک» اتخاذ کرد. ارتش آلمان، ۳۰ لشکر از ۵۰ لشکر خود را از دست داد و ۵۰۰ هزار سرباز کشته، زخمی یا مفقود شدند.
شکست قاطع آلمان
طبق گزارش آسیا تایمز، این نبرد نقطه عطفی درگیری‌های جبهه شرقی بود. درحالی که روسیه متحمل تلفات و خسارت‌هایی چندین برابر آلمان شده بود، اما با توجه به ماشین جنگی-صنعتی آن زمان شوروی، ارتش سرخ سریعا توانمندی‌های خود را بازسازی کرد اما آلمان توانمندی خود را از دست داده بود.
در پایان این گزارش آمده است: در کورسک، جاده استالینگراد به جاده برلین تبدیل شد با این حال، هنوز خیلی زود است که بگوییم ضدحمله کورسک اوکراین برای کی‌یف یا مسکو به طور مشابه تعیین کننده خواهد بود. اما حداقل در حال حاضر، شرایط میدانی جنگ به نفع اوکراین تغییر یافته است.
با این حال، رسانه‌های غربی می‌گویند حمله اوکراین به کورسک قمار خطرناکی بوده است که پاسخ گسترده روسیه را به‌دنبال خواهد داشت. روس‌ها نیز علاوه بر پاکسازی منطقه کورسک، به پیشروی خود در شرق اوکراین ادامه می‌دهند.
انتهای پیام
ارسال نظر